İsrailli bir düşünce kuruluşunun yaptığı araştırma, Suudi ders kitaplarında “Filistin” adının daha önce yer aldığı birçok haritadan çıkarıldığını ortaya koydu.
Londra merkezli Okul Eğitiminde Barış ve Kültürel Hoşgörüyü İzleme Enstitüsü (IMPACT-se) tarafından yürütülen çalışma, UNESCO standartlarına göre dünya çapında ders kitabı içeriğini analiz ederek barış ve hoşgörüyü teşvik etmeyi amaçlıyor. Bu araştırma, 2023-24 akademik yılına yansıyan Suudi okul ders kitaplarındaki son beş yılda meydana gelen değişiklikleri inceliyor. 2019 ile 2024 yılları arasında yayımlanan 371 ders kitabının kaldırılan, değiştirilen veya aynı kalan içerikleri değerlendirilmiş.
Araştırma, 12. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında Siyonizm’in ırkçı bir hareket olarak tanımlandığı bölümün 2023’ten itibaren artık öğretilmediğini, başka bir ders kitabında ise Filistin davasıyla ilgili bölümün çıkarıldığını ortaya koydu.
Araştırmaya göre, 5. ve 9. sınıflara yönelik sosyal bilgiler ders kitaplarında haritalarda Filistin veya İsrail’in adı geçmiyor.
Rapor, “Çoğu harita, Filistin de dahil olmak üzere Suudi Arabistan’la sınırı olmayan tüm ülkelerin adlarını ve bazı durumlarda tüm ülke adlarını kaldırdı”ğına dikkat çekiyor.
Benzer şekilde, 10-12. sınıflar için hazırlanan coğrafya ders kitabındaki daha önce Filistin olarak adlandırılan iki haritada artık Suudi Arabistan’a sınırı olan herhangi bir ülkenin adı yer almıyor. Aynı eksiklik 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarında da yaşandı.
5. ve 9. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının 2023 baskıları, İsrail ve Filistin bölgelerini “Filistin” olarak işaretleyen 2022 baskılarının aksine, isimsiz olarak öne çıkarma yönündeki sistematik eğilimi göstermektedir.
“Filistin’i gösteren haritalar kaldırıldı”
10-12. sınıflara yönelik İslâmî çalışmalar ve coğrafya ders kitapları da daha önce İsrail yerine tarihî Filistin’i gösteren haritaları kaldırdı.
2021 yılı 10-12. sınıflar için sosyal bilgiler ders kitabında İsrail’e “Siyonist varlık” şeklinde yapılan atıf, 2022 baskısında kaldırıldı ve Arap ve Suudilerin Filistin davasına desteğine ilişkin bir ders içeren ders kitabının tamamı 2023’te kullanımdan kaldırıldı.
Arap-İsrail savaşlarına ve Suudi Arabistan’ın çatışmaya ilişkin tutumuna ilişkin dersin başlığı, yenilenmiş 2022 baskısında değiştirildi, “Siyonist varlık” ifadesi kaldırıldı ve odak noktası, Arapların “Filistin davasına desteği”ne kaydırıldı.
İsrail’e karşı daha az düşmanca ton
Raporda, ayrıca, ders kitaplarında artık İsrail’e daha az düşmanca bir tonla atıfta bulunulan bazı değişiklikler de belgelendi.
Örneğin, bir lise sosyal bilgiler ders kitabının 2022 versiyonu, İsrail’e yönelik “Siyonist düşman” ifadesinin yerini “İsrail işgal ordusu” olarak değiştirdi.
Lise sosyal bilgiler ders kitabının 2022 baskısı, İsrail’e atıfta bulunmak için kullanılan terminolojiyi biraz yumuşattı ve ülkeye “Siyonist düşman” olarak yapılan atıfları “İsrail işgal ordusu” ile değiştirdi. Ders kitabında ayrıca İsrail’e yönelik “İsrail düşmanı” ifadeleri kaldırılarak yerine “İsrail işgali” ifadesi kullanıldı ve “Siyonistler” terimi de “İsrailliler” veya “İsrail işgal ordusu” olarak değiştirildi.
Aynı ders kitabında “İsrail düşmanı” ifadesi “İsrail işgali” olarak, “Siyonistler” ifadesi ise “İsrailliler” veya “İsrail işgal ordusu” olarak değiştirildi.
Suudi Arabistan, kurulduğu 1948’den bu yana İsrail’i resmî olarak tanımıyor ancak Krallığın, Körfez komşuları Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin son yıllarda yaptığı gibi devletle ilişkilerini normalleştireceğine dair ısrarlı spekülasyonlar var.
Yahudileri üstü kapalı olarak Allah’ın dininden sapmakla suçlayan bir İslâm Araştırmaları ders kitabı metni ve “ruhlarını satan” İsraillileri anlatan bir Kur’ân ayeti, ders kitabının 2022 baskısından kaldırıldı. Yahudilere doğrudan atıf yapılarak, onları Allah’ın dininden sapmakla ve büyüyü kabul etmekle suçlayan, “bazı” milletlere muğlak bir atıf ise 2021 baskısında kaldırıldı.
